Γνωστή αθηναϊκή εφημερίδα, αφιέρωσε μια
ολόκληρη σελίδα και γω με τίτλο «Κωδικός ελευθερία: Γιατί είμαστε και μεις με
την πλευρά του Ινδιάνου». Διακρίνεται και παίρνει με το σπαθί του δημοσιεύσεις
σε έντυπα και σάιτ. Αλλά μυθιστόρημα δεν είναι, ακούγεται παράξενο αν δεν έχει
κάποιος φυλλομετρήσει ένα τέτοιο βιβλίο στο βιβλιοπωλείο, πριν διαβάσει στα
κλεφτά κάποιες γραμμές, ακόμα και σε τυχαίο σημείο. Γιατί με το «Κωδικός
ελευθερία» γράφω το αφήγημα της δικής μας εποχής σ’ άμεσο διάλογο με τον
αναγνώστη. Τολμώ να του απευθυνθώ. Αισθάνομαι ότι η εποχή, ζητάει τέτοια
βιβλία. Δρουν θεραπευτικά. Αφυπνίζουν συναισθήματα καμένα στο τρέξιμο να
πληρώσουμε οφειλές στη δύσκολη εποχή. Το βιβλίο αυτό, που πλουταίνει με τις
ολοσέλιδες εικόνες του Νικόλα Τελλίδη, γράφτηκε για να θεραπεύσει πρώτα τον
συγγραφέα, έπειτα τον αναγνώστη.
Προσλάβαμε πολλή πληροφορία κι
εξακολουθούμε καθημερινά, να ’μαστε με το ’να αυτί σ’ ένα ραδιόφωνο ή κάποιο
δελτίο ειδήσεων. Ο «Κωδικός» έρχεται με σκοπό να ξεκουμπώσει λίγο την ψυχή, να
την θεραπεύσει, να επιστρέψουμε μετά την ανάγνωση, πίσω στη ζωή αλλά
καινούργιοι, έχοντας εκτιμήσει τις ακριβές αξίες που δεν αποτιμώνται σε
χρήματα. Το συμπέρασμά μου, είναι ότι το δικό μου εγχείρημα δείχνει να λειτουργεί,
παίρνω εισερχόμενα καρδιάς στα κοινωνικά δίκτυα, με μνείες και ευχαριστίες.
Είναι πια το ένατό μου βιβλίο και αισθάνθηκα δυνατός να αναμετρηθώ με τις
αλήθειες μας. Να αφήσω τον πόνο και τον φόβο μέσα μου να λυθούν, να αφεθώ στα
όμορφα.
• Κατά την κρίση σου λοιπόν, δεν είναι
πάντα ένα μυθιστόρημα, η προϋπόθεση για να κάνει ένα βιβλίο πεζογραφίας,
επιτυχία.
Όχι, είναι η δεύτερη φορά. Τέλος του ’11
είχα εκδώσει το δειλό αδερφάκι του, το «Ζωή με λες» ήταν κι εκείνο γραμμένο
έτσι, με εικόνα να δυναμώνει στην αντικρινή πλευρά της σελίδας κάθε συναίσθημα.
Είναι εποχή, να ξεπεράσουμε, ακόμα και τη μυθοπλασία. Και να γράψουμε την
ιστορία της προσωπικής μας ζωής κι επικαιρότητας. Ας είμαστε εμείς κι οι φίλοι
μας οι πρωταγωνιστές. Ούτε οι πολιτικοί, ούτε οι ίδιες οι ειδήσεις, έχουν θέση
πλάι μας, όταν στεκόμαστε να δούμε μέσα από την ανάγνωση ενός βιβλίου
αυτογνωσίας και ταυτόχρονα πεζογραφικού λόγου, που προάγει την αλήθεια και την
ειλικρίνεια
στις πρώτες προτάσεις του.
• Ένα τέτοιο βιβλίο, πρέπει να περιμένει τη
στιγμή που ο αναγνώστης είναι ήρεμος και περισκεπτόμενος, ή ανυπομονεί να τον
αρπάξει από το χέρι στο δικό του ταξίδι;
Αναμφίβολα το δεύτερο. Αν περιμέναμε την
απόλυτη στιγμή ηρεμίας, έχουμε χάσει εμείς. Γιατί το ζήτημα είναι, να καταφύγει
ο αναγνώστης σ’ ένα βιβλίο, αυτό πρέπει να ’ναι άξιο να τον αποστασιοποιήσει
από την καθημερινή ζωή, να του τη δείξει υπερβατικά, επιστρέφοντάς τον, στη ζωή
πιο ήρεμο, με άλλη οπτική πια, γιατί το ίδιο το βιβλίο, θα του θυμίσει και θα
του ψιθυρίσει σε χρόνο σιωπής κατά την ανάγνωση, μυστικά και αλήθειες που ο
αναγνώστης οφείλει να τα ’χει σημαία του. Για να μη διαχειρίζονται άλλοι, ακόμα
και τα συναισθήματά του. Από μια τέτοια κατάσταση μπορεί να σε γλιτώσει ένα
βιβλίο σα το «Κωδικός ελευθερία».
• Στο «Κωδικός ελευθερία» περιγράφεις
προσωπικά δραματικά γεγονότα, θίγεις το ζήτημα της μειωμένης σου οπτικής
ικανότητας. Πώς αφέθηκες να μιλήσεις για τόσο δικά σου ζητήματα;
Το ’κανα, γιατί η εποχή είναι χειρότερη από
τη μειωμένη μου οπτική ικανότητα. Ακόμα κι αν βλέπω έχοντας τη μισή όραση από
κάθε κοινό άνθρωπο, ασκώ ένα επάγγελμα, που θέλει μάτια ικανά, η τεχνολογία
βοηθάει καταλυτικά. Σε κάποιο πεζό από τ’ αγαπημένα πολλών φίλων και τα πιο
συγκινησιακά φορτισμένα, είναι όταν περιγράφω, το πώς ένα απρόβλεπτο στομαχικό
μικρόβιο σε εποχή δίαιτας, κόντεψε να με στείλει στον άλλο κόσμο. Δείχνω στους
φίλους μου την άλλη όχθη, με την εμπειρία ενός ανθρώπου που ένιωσε ότι φεύγει,
ότι χάνεται για πάντα. Δεκαπέντε μέρες στην εντατική, είχα αναλαμπές, δε
μπορούσα να επικοινωνήσω, ούτε να κινήσω μέλη, είχα πυρετό που δεν κατέβαινε
ποτέ. Θίγω τη στιγμή που σιγουρεύτηκα για το πόσο όμορφο είναι να ’χεις μια
δεύτερη ευκαιρία ή τη συνθήκη της καλής υγείας. Υγιείς και όρθιοι, μπορούμε να
παλέψουμε για όλα. Κι αξίζει να ρουφάμε την κάθε μέρα, δημιουργώντας άξιες
μνήμες για τα επόμενά μας χρόνια.
• Είναι ένα σύνολο από ανεξάρτητα πεζά,
έτσι δεν είναι;
Έτσι είναι. Και κάθε του κείμενο,
φωτογραφίζει στάσεις από τη σύγχρονη ζωή, τις αναδεικνύει με τη γοητευτική
ματιά της πεζογραφίας, μας δίνει τις προσλαμβάνουσες με άλλη ματιά, κατά βάθος
συμβουλεύει, υποβάλλει τον αναγνώστη σε μια εσωτερική διεργασία, ενδιαφέρουσα,
ωφέλιμη για κείνον τον ίδιο. Κάποιες φορές μάλιστα, απευθύνομαι απευθείας σ’
αυτόν ή αυτήν που με διαβάζει θίγω ζητήματα, μιλώντας σε δεύτερο ενικό, λες και
μ’ ακούει με κάποιο τρόπο. Αναλαμβάνω να τον οδηγήσω κάπου, σε μια σειρά από
συνειρμούς, που θα του κινητοποιήσουν την έννοια της δύναμης και της αντοχής
στα δύσκολα.
• Ο συγγραφέας Γιάννης; Πώς βλέπει και πώς
αντιμετωπίζει την εποχή;
Περισκέπτομαι πολύ. Αποφεύγω ν’ ανοίξω
τηλεόραση, πουλάει πανικό και μάλιστα στις καλύτερες τιμές. Εμπορεύεται εξίσου
καλά ειδήσεις που ’ναι λιγάκι πειραγμένες, υπάρχει σοβαρό έλλειμμα ενημέρωσης,
τα μήντια θίγουν τη δυστυχία εις διπλούν, αποσκοπούν στη συγκινησιακή φόρτιση,
και αμέσως μετά, σου πετάνε διαφημίσεις για απορρυπαντικά ή φόρμουλες νεότητας.
Το να παρακολουθεί κανείς τηλεόραση άκριτα ας πούμε, θεωρώ ότι προκαλεί
σύγχιση, κακή προσωπική ενέργεια. Εγώ σα Γιάννης επιλέγω να ενημερώνομαι πιο
πολύ από το διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά πια ενημερωτικά σάιτ, ακούω ραδιόφωνο,
εκεί όπου τα πράγματα ίσως και ν’ ακούγονται πιο ψύχραιμα. Μετά χάνομαι στην
ευθύνη των εκδόσεων του Ανέμου. Σε κάθε εποχή ο πολιτισμός έκανε τη δική του
επίθεση. Για να ’χει τη δύναμη, χρειάζεται απομόνωση, περίσκεψη, ένθερμη σχέση
με το αντικείμενό σου. Αυτό με κάνει ν’ αποστασιοποιούμαι συχνά, ώστε να μπορώ
να μιλήσω για βιβλία, να σκύψω πάνω από τη διαδικασία έκδοσής τους, να ’χω στο
πίσω μέρος του μυαλού μου, ότι όλα βαίνουν καλώς, και πως η Ελλάδα πίσω μου δεν
είναι σε κρίση, ότι τα μνημόνια ήτανε το προχτεσινό μου κακό όνειρο κι ύστερα
ξύπνησα σε μια Ελλάδα ομαλότερη, αυτή που όλοι μας αγαπήσαμε. Με ειρηνικά
συναισθήματα, μπορώ να εργάζομαι απρόσκοπτα, ακόμα κι οι οφειλές πάνω στη
δουλειά μου, αφορούν συγκεκριμένες ώρες και στιγμές. Μετά χανόμαστε όλοι μαζί
στο όνειρο ενός νέου βιβλίου, δικού μου ή άλλου δημιουργού, να βάλουμε ένα
λιθαράκι ακόμα στον πολιτισμό που φέρουν οι εκδόσεις των ελληνικών βιβλίων.
• Πόσο θίγεται το ελληνικό βιβλίο στα
χρόνια της κρίσης;
Απίστευτα πολύ. Παλιότερα υπήρχε κι
επιδότηση, τώρα τρέχουμε να βγάλουμε τα κόστη κάνοντας παρουσιάσεις
ενδιαφέρουσες για τους φίλους, υπάρχει ένας κόσμος που μας στηρίζει με τη μικρή
πια φοροδοτική του ικανότητα. Αντί να πουλάμε, χαρίζουμε βιβλία σε φίλες και
φίλους ή τα δίνουμε σε τιμές-έκπληξη, αν το επιτρέπει ο νόμος, που κλειδώνει
την τιμή στο νέο βιβλίο για δυο χρόνια. Αλλά είμαστε πια περισσότεροι από
ογδόντα τίτλοι, ποικιλία σ’ επιλεγμένο βιβλίο υπάρχει και αφορά σε βιβλία
δημοφιλέστατα. Αλλά το πρόβλημα δε λύνεται εύκολα. Ζούμε για την επόμενη
βδομάδα, τον επόμενο μήνα, έτσι πορευόμαστε όλοι οι μεσαίας κυκλοφορίας
εκδοτικοί οίκοι, η υπερφορολόγηση δε βοηθάει. Γι’ αυτό οι φίλες και οι φίλοι
πρέπει να στηρίξουν το ελληνικό βιβλίο, αγοράζοντάς το, όταν αυτό είναι εφικτό.
Τα πραγματικά βιβλία, δεν έχουν ανάγκη μόνο από τις καλοτάξιδες ευχές,
χρειάζονται πραγματικά τυπογραφεία, χαρτί, επιμέλεια, ένα πλήθος ανθρώπων
δουλεύει για μας, κάνει το καλύτερο για μας, αλλά χρειάζεται το αναγκαίο
εισόδημα για ν’ ανταποκρίνεσαι στις υποχρεώσεις σου.
• Τα επόμενά σου όνειρα;
Κλείνοντας επίσημα δέκα χρόνια στην
πεζογραφία σα συγγραφέας υψηλών πωλήσεων κι ασχολούμενος αποκλειστικά με το
γράψιμο, θα πω ότι τα επόμενά μου όνειρα, είναι βιβλία, δικά μου ή αξιόλογων
συνεργατών. Για λόγους βιβλιοπαρουσιάσεων, συχνά ταξιδεύω σε άλλες πόλεις,
αγκαλιάζομαι ξανά με παλιούς και νέους φίλους. Αγαπάω τα ταξίδια και χαίρομαι
που μου δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο να ταξιδέψω, αλλά συχνά να φιλοξενηθώ από
φίλες και φίλους καρδιάς. Οι συγγραφείς, χάνουμε χρόνια γράφοντας κι αυτό το
κάνουμε με απόλυτη συνείδηση, απολαμβάνοντας την ανταπόδοση που φέρνει η
επικοινωνία, η προσωπική γνωριμία που χαίρομαι να προκύπτει. Όνειρα ο καθένας
μας έχει πολλά και τρελά, τουλάχιστον εγώ. Αλλά ζω σε μια εποχή που απολαμβάνω
τον θαυμασμό, ένα μικρό αλλά σημαντικό προσωπικό θαύμα χωρίς ποτέ να το
περιμένω ή να το επιδιώκω, συμβαίνει χρόνια τώρα με μένα. Αισθάνομαι
ευλογημένος. Και σκύβω στο αντικείμενο της συγγραφής, η ζωή μου κυλάει μέσα απ’
αυτή την ενασχόληση. Δε ζητάω παραπανίσια θαύματα. Θα χαιρόμουν μονάχα να είχα
μεγαλύτερο εισόδημα, να κάνω και πριβέ ταξίδια, είναι road movie όνειρό μου, να
γυρίσω με αυτοκίνητο, κομμάτια της Ελλάδας που δεν έχω ακόμα επισκεφτεί, πριν
πετάξω για το εξωτερικό. Αυτό είναι νεανικό μου όνειρο. Και το κρατώ στην
αναμονή, χαμένος στη σκέψη ενός καινούργιου πάντοτε βιβλίου…
• Τι θα ’δινες σα συμβουλή στους φίλους και
τις φίλες μας;
Να ξεκολλήσουν λίγο από το γυαλί και το
άμετρου χρόνου χαμένο καιρό από τα κοινωνικά δίκτυα. Επικοινωνούμε μέσα από
αυτά, μοιραζόμαστε στιγμές. Αλλά η ζωή δεν μας χαρίστηκε για να νοιαζόμαστε για
τα λάικ στα προφίλ μας.
Να επιστρέψει ένα βιβλίο στο κομοδίνο και
μια μικρή έστω βιβλιοθήκη σε χώρο βολικό, είναι συνήθειες που αποφασίσαμε να
ξεχάσουμε σα συνθήκη. Η τηλεόραση, ακόμα κι ο κινηματογράφος, καθοδηγούν αλλιώς
τον θεατή, τον κάθε φίλο ή φίλη μας. Αλλά μόνο ένα βιβλίο, σου χαρίζει
αποστασιοποίηση. Και χωρίς να βασίζεται στον εκβιασμό μιας ηθελημένης
εμπορικότητας, λειτουργεί δραστικά, ξυπνάει το θυμικό και το συναίσθημα,
βοηθάει να δούμε τα πράγματα γύρω μας πιο ήρεμα, πιο ψύχραιμα.
