now24.gr • Ο Γιάννης Φιλιππίδης μιλάει για το νέο βιβλίο του «Κωδικός Ελευθερία» - Συνέντευξη στη συγγραφέα Μαίρη Γκαζιάνη

-->
Το νέο βιβλίο του συγγραφέα Γιάννη Φιλιππίδη «μοιάζει με φύλλα ημερολογίου» όπως παραδέχεται κι ο ίδιος. Πράγματι, περιλαμβάνονται σ΄ αυτό προσωπικές σκέψεις και περιγραφές στιγμών που τις έχει βιώσει κι έχει την τόλμη να τις μοιράζεται με τους αναγνώστες του. Ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου ανακαλύπτουμε τους εαυτούς μας και σε κάποιες σελίδες του ταυτιζόμαστε με τον συγγραφέα.



ΕΡ. Γιάννη πριν λίγο καιρό κυκλοφόρησε το βιβλίο σου με τίτλο «Κωδικός Ελευθερία» από την ΑΝΕΜΟΣ εκδοτική. Τι περιλαμβάνει το νέο βιβλίο σου;

ΑΠ. Εγώ είμαι ευρύτερα γνωστός μέσα από «ευπώλητα» μυθιστορήματά μου («Η μυρωδιά σου στα σεντόνια μου», «Κρατάς μυστικό», «Ο Απρίλης στάθηκε αλήτης» κ.λπ.). Το «Κωδικός ελευθερία» είναι ένα βιβλίο πεζογραφίας, που ωστόσο δεν είναι διηγήματα, ούτε μυθιστόρημα ροής. Φωτογραφίζει και καταγράφει στιγμές από τις δικές μας ζωές, την δύσκολη εποχή. Επιχειρεί να ξυπνήσει αλήθειες ανεκτίμητες, που δεν κοστίζουν και συχνά τις προσπερνάμε, τρέχοντας για τις προσωπικές μας οφειλές. Κι αποσκοπεί στο να θεραπεύσει τον αναγνώστη από τα πολλά που μας τρελαίνουν, να τον επιστρέψει πίσω στη ζωή δυνατότερο και μ’ άλλη, ειλικρινέστερη και πιο ουσιαστική οπτική για πολλά πράγματα, κάτι που προκάλεσε πρώτα σε μένα η συγγραφή του.




ΕΡ. Η Ελευθερία είναι ένας κωδικός που πρέπει να ξεκλειδωθεί για να υπάρξει;

ΑΠ. Ζούμε μέρες, που θα ’πρεπε να κυκλοφορούμε μ’ έναν ψυχολόγο αγκαζέ. Οι στόχοι θαμπώνουν, η ενημέρωση ενέχει συμφέροντα και κέντρα χαλκευμένων ειδήσεων. Αυτό παλεύει να κάνει το ένατό μου βιβλίο: να βοηθήσει την καθεμιά και τον καθένα μας. Να ξαναδούμε τους επόμενους στόχους μέσα στην ομίχλη του φόβου για το αύριο, τους επόμενους ανθρώπινους στόχους μας, που ’χουν θολώσει μπροστά μας. Όλες κι όλοι μας ωστόσο, έχουμε έναν προσωπικό κωδικό για την έννοια της ελευθερίας. Κι οφείλουμε να ξεμπερδέψουμε το κουβάρι των πληροφοριών με τέχνες που εγείρουν τη φαντασία, σα τη λογοτεχνία, αφήνοντας το θυμικό μας, ν’ αναπνεύσει καινούργιο άνεμο μέσα από τη φαντασία και το γοητευτικό βλέμμα της πεζογραφίας.



ΕΡ. Διαβάζοντας το βιβλίο, διαπίστωσα ότι μοιάζει με προσωπικό ημερολόγιο. Συνήθως τα προσωπικά ημερολόγια παραμένουν μυστικά. Εσύ πως αποφάσισες να το μοιραστείς με τους αναγνώστες σου;

ΑΠ. Μοιάζει σε πολλά από τα ανεξάρτητα πεζά του με φύλλα ημερολογίου του συγγραφέα. Κι ως έναν μεγάλο βαθμό, έτσι είναι. Μόνο που πολλά απ’ τα φύλλα αυτά, συμβαίνει για πλήθος ανθρώπων, που βρίσκει σε κομμάτια του βιβλίου, στιγμές και συναισθήματα από τη δική του ζωή, το περιγράφουν, λες κι ο συγγραφέας  έχει βάλει κρυφή κάμερα και καταγράφει όχι μόνο κινήσεις, αλλά και σκέψεις. Το πιο μαγικό είναι ότι μέσα από τόσο άμεσα και ηθελημένα ειλικρινή κείμενα, ήθελα να χαμογελάσω κλείνοντας το μάτι για το πόσα στ’ αλήθεια μπορούμε να επικοινωνήσουμε μέσα από ένα βιβλίο άμεσου διάλογου, αλλάζοντας την μυθοπλασία με ενσταντανέ από τη ζωή ή τις ζωές μας, που σε πολλά μοιάζουν. Κι αυτό το προσωπικό μοίρασμα, μεταφέρει τελικά με τρόπο άμεσο, όσα αισθανόμαστε και δε στεκόμαστε να αποτυπώσουμε γραπτά, κάτι που έκανα εγώ· κι ήταν ασφυκτική ανάγκη μου, να κάνω.



ΕΡ. Σε πολλές διηγήσεις σου αναφέρεται η θάλασσα. Τι αντιπροσωπεύει για σένα η θάλασσα;

ΑΠ. Μεγαλώνοντας σα παιδί του κάμπου στην καρδιά της Μακεδονίας, είχα για γη μου την ηπειρωτική στεριά. Ίσως γι’ αυτό, από τα δεκάξι μου κυκλοφορώ ασυνόδευτος, γνωρίζοντας συνεχώς καινούργιους τόπους ή ξαναεπισκεπτόμενος προορισμούς που αγαπώ κι υπάρχουν άνθρωποι που με αγαπούν. Ακόμα κι αν ταξιδεύω ως τη βορειότερη άκρη των συνόρων, την Καστοριά ας πούμε που αγαπώ, δε θα ’χω το ίδιο αγνάντεμα του ταξιδιού, όπως τη στιγμή που σαλπάρει ένα καράβι, που θα σχίζει το ελληνικό πέλαγο για ώρες. Μεγάλωσα βλέπεις σε μια πεδιάδα που το βάθος των αγρών, μπλέδιζε τόσο που ξεγελούσε επισκέπτες της πόλης, νόμιζαν ότι έβλεπαν τη θάλασσα. Κάποιες φορές θυμάμαι πως αφηνόμουν να ξεγελαστώ, άλλες πάλι όχι. Η θάλασσα μου εκπέμπει δέος, δύναμη, κυριαρχία και ταυτόχρονα προσφορά. Με εμπνέει, γιατί πάντα η θέα της, με φέρνει πίσω στο χρόνο, εγείρει μέσα μου λεπτομέρειες, που θα ΄χα ξεχάσει αν δε κράταγα τόσο καλές σχέσεις μαζί της.



ΕΡ. Δείχνεις μια ιδιαίτερη αδυναμία στα νησιά. Είναι ο τόπος ή οι άνθρωποι που σου καλλιεργούν αυτή την αδυναμία;

ΑΠ. Σαν παιδί της ηπειρωτικής γης, είχα υποσχεθεί στη ζωή μου να ταξιδέψω όλη την Ελλάδα πριν πατήσω τα πόδια μου σε ξένη γη. Και το ομορφότερο στολίδι της πατρίδας μας είναι τα νησιά. Στο σύνολό τους είναι ξεχωριστά, πανέμορφα, διαμάντια του γεωγραφικού τοπίου. Πάντοτε με συνεπαίρνει η γήινη-θαλασσινή ομορφιά. Αλλά υπάρχουν κι αγαπημένοι νησιώτικοι προορισμοί, που έχω νιώσει ότι οι φίλοι εκεί, έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα της έλξης μου προς τα κει…



ΕΡ. Περιγράφεις ταξίδια, άλλοτε μέσω αέρος κι άλλοτε μέσω θαλάσσης. Ποια είναι η μεταξύ τους διαφορά για σένα;

ΑΠ. Είναι φορές, που ένα ταξίδι προκύπτει σε χώρο και χρόνο με πολύ σφιχτή ατζέντα. Εκεί, θα προτιμήσω την εύκολη μεταφορά από την ΜΗ υπερκόπωση και θ’ απολαύσω τη στιγμή της απογείωσης, που με κάνει να νιώθω ότι κάτι πάει να μ’ ανεβάσει ψηλά, ν’ αγγίξω λίγο παράδεισο. Αλλά είναι προσωπική ψυχική ανάγκη, να ταξιδεύω με επίγεια ή θαλάσσια μέσα. Αντιλαμβάνομαι καλύτερα τη φύση στο μεγαλείο των γεωγραφικών της συντεταγμένων. Κι αλήθεια όσο μιλάω γι’ αυτό, τόσο συνειδητοποιώ, ότι συχνότερα ταξιδεύω στον ουρανό με τις τρελές συγγραφικές μου σκέψεις, παρά με τρόπο φυσικό.



ΕΡ. Μοιράζεσαι μαζί μας στιγμές ηρεμίας και χαλάρωσης αλλά και ανησυχίας και προβληματισμών. Μοιράζεσαι μαζί μας τα συναισθήματά σου. Μοιράζεσαι μαζί μας τη νοσταλγία σου. Πόσο εύκολο σού ήταν να δημοσιευθούν όλα αυτά;

ΑΠ. Εδώ, θα σου εξομολογηθώ ότι δεν ήταν καθόλου εύκολο, περνάει μέσα από πέτρινο μύλο η ψυχή ενός συγγραφέα που επιχειρεί να σταθεί ειλικρινής, να καταγράφει όχι μια οποιαδήποτε μυθιστορία –και το λέω εγώ, που τα μυθιστορήματα, άλλαξαν την ίδια μου τη ζωή και τον τρόπο ν’ αντιλαμβάνομαι τον κόσμο– αλλά μέσα από ένα πολυσέλιδο βιβλίο, γεμάτο από στιγμές, άλλοτε δικές μου, άλλοτε των φίλων που με διαβάζουν. Είναι βολική μια πίσω πλευρά στη ζωή μας, πετάς στην πλάτη σου, ό,τι δε μπορείς να αποδεχτείς ή να διαχειριστείς. Εγώ προτείνω στον αναγνώστη να μην έχει πίσω πλευρά. Να βάλουμε συναισθήματα μπροστά, να πάμε από κοινού, ένα βήμα παραπέρα προς την επόμενη εποχή, καλύτεροι, επίμονοι να την κερδίσουμε, αποφασισμένοι να ’μαστε ουσιαστικοί ταγοί στα ομορφότερά μας συναισθήματα. Οφείλω παρ’ όλη τη δική μου προσπάθεια για ψυχική ευθυγράμμιση και ανάταξη, βοήθησε πολύ το γεγονός ότι δέκα χρόνια τώρα στον κόσμο του βιβλίου, απέκτησα τόσους φίλους και φίλες, που δε θα μου ’φταναν δέκα ζωές για να τους γνωρίσω, αυτοί είναι ο σημαντικότερος πλούτος του συγγραφέα: οι ίδιοι οι άνθρωποι που τον εκτιμούν και τον αγκαλιάζουν. Αυτό το συναίσθημα το απολαμβάνω. Κι αυτό με απελευθερώνει, με δυναμώνει, αξίζει ακόμα κι αν ομολογώ στον αναγνώστη, ότι είμαι εγώ αυτός του μιλάει, όχι κάποιος χάρτινος ήρωας. Κι αυτό το μοίρασμα, αποκτά τη δική του ανεκτίμητη αξία. Χαλάλι ο ψυχικός κόπος.



ΕΡ. Αναφέρεσαι, αναλυτικά σχεδόν, σ΄ ένα προσωπικό σου πρόβλημα όρασης που αποδέχεσαι αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα. Ποιο μήνυμα ήθελες να στείλεις;

ΑΠ. Μια νόσος σπάνια αλλά γενετικά κληρονομική, εμφανίστηκε κι εξελίχθηκε την ίδια εποχή, που εκδιδόταν το πρώτο μου βιβλίο κι έκανα επιτυχία, διαβάζονταν από χιλιάδες κι εγώ δεν είχα πια την ικανότητα να το διαβάσω. Πέρασε πολύς καιρός ώσπου να ξεντυθώ την κατάθλιψη, που προκάλεσε η πρώτη διάγνωση ότι έβαινε σε τύφλωση, ενώ στ’ αλήθεια θαμπώνει απλά την οπτική ικανότητα και σε οδηγεί στο να διαμορφώνεις συνήθειες και συμπεριφορά. Αλλά για παράδειγμα, είναι γλυκύτερο να μιλάς μ’ έναν άνθρωπο να σου διαβάσει την οδοσήμανση, από το να το κάνεις μόνος και σε σιωπή. Άλλοι τρομάζουν με μισό βαθμό αστιγματισμό, εγώ με την παρούσα οπτική μου εναπομείνασα όραση θα μπορούσα να ζω ευτυχής, ασχολούμενος με τη συγγραφή βιβλίων για όλη μου τη ζωή. Τα τραντάγματα της ζωής βλέπεις, δε σε καταθλίβουν μονάχα, συχνά σε κάνουν εν τέλει, πιο επίμονο, πιο δυνατό, πιο συνειδητοποιημένο για τη ζωή και τα δώρα της, που πολλοί εσφαλμένα, θεωρούμε δεδομένα!



ΕΡ. «Διπλασιάζεις το εγώ σου πλησιάζοντας έναν καθρέφτη» γράφεις. Πόση αλήθεια κρύβει αυτή η φράση;

ΑΠ. Απεριόριστη. Για μένα, η στιγμή που ο καθένας και η καθεμιά θα σταθούν στον δικό τους καθρέφτη με βλέμμα καθαρό και συναίσθημα διάφανο, κάποια μαγική εκκένωση μπορεί να συμβεί μέσα μας. Αν το πείραμα, του να σταθούμε απέναντι από τον εαυτό μας, που με την έκφρασή του λέει τα πάντα αν το θέλουμε, το κάνουμε και δεν πετύχει, φοβάμαι πως κάπως πρέπει να διαχειριστούμε όσα λέγαμε για την άχρηστη κρυμμένη πλευρά μας, που αφήνει κουτάκια ψυχικά, ατακτοποίητα.



ΕΡ. «Να ‘χουν οι διαφυγές σου το κατάλληλο φετίχ» αναφέρεις κάπου αλλού. Το φετίχ είναι εμμονή. Εσύ πως το εννοείς;

ΑΠ. Δεν είμαι αντίθετος πρώτ’ απ’ όλα με τις γλυκές μας εμμονές, αυτές που παράγουν μέσα μας φωτεινή ενέργεια. Η εμμονή ας πούμε για μια λατρεμένη γεύση καφέ, η αγάπη μας για τη σοκολάτα, είναι εμμονές που ικανοποιούν εγκεφαλικά μας κέντρα. Εγώ βέβαια το βλέπω πιο ονειρικά, ένα κοχύλι από ένα νησί που αγάπησες, τότε είναι τρόπαιο, κλεμμένο από την ίδια τη φύση και το παρελθόν σου. Και τέτοια τρόπαια έχω πολλά, και τα συλλέγω με αγάπη από κάθε προορισμό που θέλω να θυμάμαι. Και για να τα βλέπω κάθε πρωί-κάθε στιγμή, παρήγγειλα ένα τραπεζάκι σαλονιού εκθεσιακού χαρακτήρα, όπου τα αντικείμενα, μου θυμίζουν κάθε στιγμή, κάθε προορισμό που αγάπησα.



ΕΡ. Πιστεύεις πως είναι εύκολη η «αποκωδικοποίηση» του κωδικού Ελευθερία;

ΑΠ. Θέλει μια απόφαση, να σταθούμε απέναντι στα συναισθήματα και τις αξίες μας, καθαροί, αμερόληπτοι. Είναι τόσο απλό, σα τη στιγμή που ισορροπείς ξαφνικά σε ποδήλατο. Για την ισορροπία μέσα μας μιλάει το «Κωδικός ελευθερία». Ο συγγραφέας πιέστηκε να συλλάβει κατ’ αρχήν αλήθειες κι έπειτα προσπάθησε να τις μεταδώσει σε φίλους. Η διετία της έρευνάς του, φώτισε πολλά σημεία. Αλλά είναι σημαντικότερο να συναντηθούν κοινές χαρές και έγνοιες, να φανούν οι κοινοί τόποι, να εφεύρουμε με φαντασία τις δικές μας προσωπικές λύσεις σ’ όσα μας απασχολούν. Δεν είναι ανάγκη να ‘μαστε έτοιμοι για ψυχοδιερεύνηση, αυτό το σκοπό έχει ένα τέτοιο βιβλίο, μπορεί να σε φέρει σε μονοπάτια καρδιάς, για να σου δείξει τα σημαντικά. Δουλειά σου είναι να ’σαι κει, μαζί του, αυτό αρκεί για να σε θεραπεύσει, έτσι λένε οι πρώτες κριτικές που παίρνω, η επίδραση του να νιώθεις θεραπευμένος από μια τέτοια ανάγνωση, χαρακτηρίζει τελικά τις περισσότερες επισημάνσεις-μηνύματα ή σχόλια σχετικά με το βιβλίο, που έχω τη χαρά να λαμβάνω, σχεδόν καθημερινά. Κι αυτό για μένα, είναι στ’ αλήθεια πολύτιμο.



ΕΡ. Στην εποχή της οικονομικής κρίσης που διανύουμε -και πολύ σωστά τα «μαγείρεψες» στην ενότητα «Μια εύκολη συνταγή για δημοκρατία»- πόσο σημαντικός είναι ο κωδικός που προτείνεις;

ΑΠ. Πολιτικός αναλυτής δε θέλησα ποτέ να γίνω, πεζογράφος είμαι από τα 25 μου, αλλά δε λείπω από την κοινωνία γύρω μου. Κι έρχεται η ανάγκη μου, να καταγράψω τα πάντα, άλλοτε σκοτεινότερα ή πιο δραματικά, άλλοτε πάλι βλέποντας την πολιτική στον τόπο μας, ζωγραφίζοντας σουρεαλιστικά με λέξεις. Έτσι γίνεται με τους συγγραφείς: περιγράφουμε τη ζωή, λίγο υπερβατικά υπερυψωμένη, τη δείχνουμε για να γίνεται καλύτερα αντιληπτή, να μας προκαλεί ενδιαφέροντες συνειρμούς.



ΕΡ. Δανειζόμενη τον τίτλο μιας δική σου σημείωσης θα σε ρωτήσω, «Έχουν σχήμα οι λέξεις σου»;

ΑΠ. Ο Λόγος είναι δημιουργός των πάντων. Κι οι λέξεις είναι οι πολεμιστές του, οι άξιες στη μάχη για καλύτερη ζωή, ψηφίδες του. Αν έπρεπε να χαρακτηρίσω τις δικές μου με μια λέξη, θα έλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη, πως ακόμα και μέσα στα μυθιστορήματά μου, έχουν υπόσταση –και προσπάθεια- να αγγίζουν αλήθειες μας.



Το βιβλίο «Κωδικός Ελευθερία» του Γιάννη Φιλιππίδη κυκλοφορεί από την ΑΝΕΜΟΣ εκδοτική



Πηγή: http://now24.gr/o-giannis-filippidis-milai-gia-to-neo-vivlio-tou-kodikos-eleftheria/