BOOK TOUR • Γνωρίστε τον Γιάννη Φιλιππίδη • Συνέντευξη στον Θεοφάνη Θεοφάνους

-->
Ενότητα 1η: Εκ των έσω
Ποια παιδική σας ανάμνηση παραμένει ανεξίτηλη;
Τα χρόνια στην παλιά γειτονιά όπου διατηρούσε ένα ερείπιο σπίτι του παππού η συγχωρεμένη μάνα μου και μεις σ’ ένα τεράστιο διαμέρισμα, αυτό έχω κρατήσει –κι ειρήσθω εν παρόδω- θα περιλαμβάνονται τέτοιες μνήμες στο δέκατο βιβλίο που γράφεται αυτή την εποχή- αυτές τις ξεχωριστές μνήμες –μου επιτρεπόταν βέβαια να επιστρέφω από το πλουσιόσπιτο στην παλιά γειτονιά κι είχα μια θεία που με περιέθαλπε με την αγάπη και τη στοργή της, που πάντα αγαπώ. Το κυνήγι  της πεταλούδας, από τις πρώτες μου εικόνες. Γύρω μας, πολλά τα χαλάσματα και τα χαμηλά σπίτια. Σχεδόν ποτέ αυτοκίνητα. Θυμάμαι τα ομαδικά παιχνίδια μας που κράταγαν αιώνες, μόνο η νύχτα μας περιόριζε μ’ εξαίρεση τα καλοκαίρια, όπου ξεδίναμε και χαλαρώναν περισσότερο οι περιορισμοί. Μπαξέδες θυμάμαι, αυθεντικότερους ανθρώπους, που άνοιγαν την αγκαλιά τους εύκολα· και αγκάλιαζαν εύκολα ο ένας τον άλλον, συνέδραμαν στην ανάγκη. Ο κόσμος μύριζε σύκα, σταφύλια, αρώματα από λουλούδια. Κι ήτανε λες και ζούσαμε σε μια μόνιμη λιακάδα. Πόσο με γλύκανε αυτή η πρώτη ερώτηση…

Και ως ενήλικος; Τι είναι αυτό που συχνά-πυκνά ανασύρετε στη μνήμη σας και αποτελεί πάντα ένα καλό εφαλτήριο για το μέλλον;
Πριν 12 χρόνια διέγνωσαν λανθασμένα ότι τυφλώνομαι σε πέντε χρόνια. Και το 2009 κόντεψα να πεθάνω από πνευμονία που προκλήθηκε από μικρόβιο στομάχου. Στα καλά καθούμενα μ’ έναν τρόπο. Τα χρόνια πέρασαν οι διαγνώσεις είναι πια σωστές μ’ όλη την εξέλιξη μιας οπτικής νόσου, από την εντατική στη δεύτερη περίπτωση με δυνάμωσα, ξύπνησε ένας καινούργιος δυναμικός και με διαθέσεις κοινωνικότητας, Γιάννης. Κάθε νέο σχέδιο, έχει την τόλμη από την εποχή που με δίδαξε, ότι πρέπει να αισθάνομαι και να ’μαι όρθιος, έχοντας περάσει με τη σκέψη μου στην άλλη όχθη, τώρα βλέπω τους επόμενους στόχους πιο καθαρά, μ’ όλη τη μαυρίλα γύρω μας, μ’ αρέσει να προκαλώ συγγραφικά γεγονότα. Να παρουσιάζω εκδοτικές εκπλήξεις ή βιβλία που άλλοι θα φοβόντουσαν να εκδώσουν κι όμως, τέτοιες αποφάσεις μου, κατέληγαν σε απρόβλεπτες για πολλούς επιτυχίες…

Εκλάμψεις, αναλαμπές; Συνήθως με ποιον τις μοιράζεστε;
Με το οριστικό μου ταίρι μοιράζομαι κάθε παραπανίσια μου σκέψη. Περιγράφω αυτό που αισθάνομαι. Όταν έχεις μάθει κι είναι τρόπος ζωής σου πια το να ζεις αποκλειστικά γράφοντας, η προσοχή αποκτά υπερευαισθησία, μπορείς να δεις ποιητικά, ν’ αναδείξεις κάτι στα μάτια των άλλων, χωρίς καν να δυσκολευτείς. Αλλά είναι συχνές οι φορές που ζητάω δεύτερη γνώμη από πράγματα που ψυχανεμίζομαι από την πραγματικότητα και πριν τα μεταφέρω στο χαρτί.

Ο άνθρωπος, ανέκαθεν, ως οντότητα ζει ανάμεσα σε πειρασμούς. Ασπίδες έχουμε;
Και βέβαια. Είμαι ο άνθρωπος που αδυνάτισε 24 κιλά κάποτε, μετά από κρεβάτωμα που προκάλεσε κάποιο ατύχημα στην σπονδυλική μου στήλη. Άλλοι λένε ότι κάνουν διατροφή, εγώ ομολογώ πως είμαι σε καριέρα. Κι ο εαυτός μου θέλω να ‘ναι σε καλή κατάσταση, να ‘χω τα κέφια μου, ν’ αγκαλιάζω ομορφότερα ανθρώπους, να γράφω με μια τακτικότητα. Μεγαλώνοντας, μου επέβαλλα μια τέτοια πειθαρχία. Αλλιώς θα ‘μουν αυτό που λέμε σε απλά ελληνικά, χημείο. Κι αυτό, μόνο δημιουργική κατάσταση δεν είναι.

Τι σας προσγειώνει απότομα;
Ο φόβος για το άκουσμα μιας είδησης προσώπου αγαπημένου που αφορά σε ζητήματα υγείας. Εκεί παραλύω, φοβάμαι κι ελπίζω στο καλύτερο, αναθεωρώ σκέψεις μου, παραστέκομαι αν χρειαστεί.
           
Δώστε μου ένα λόγο για ν’ αγαπήσει κανείς τη μέρα.
Η ελπίδα ενός στόχου. Ζούμε –μη κοροϊδευόμαστε- στη χώρα που πολλά όνειρα ανθρώπινα, έχουν καεί στην πυρά. Η πραγματικότητα είναι σκληρή, η εποχή του ζανάξ είναι δω! Στο τελευταίο μου βιβλίο το «Κωδικός ελευθερία» λέω κάπου, πως κρατάμε όσα απομένουνε, δε κλαίμε για ό,τι χάνεται. Η ζωή είναι δώρο ξεχωριστό. Ας ψάξει ο καθένας μας ένα καινούργιο όνειρο, ένα στόχο, με κέφι, κάτι θα βρεθεί. Ως τότε, ας θυμηθεί τον καλύτερο εαυτό του. Ας επιστρέψει στη μουσική, ας κλείσει την τηλεόραση που αποσπά το θυμικό κι ας ανοίξει ένα βιβλίο, που διεγείρει και ξαναφυτρώνει μέσα στην ψυχή τού αναγνώστη, τις πιο αληθινές αξίες, αυτές που δε χρεώνονται, παρέχονται από άνθρωπο σε άνθρωπο κι από στόχο σε στόχο. Προτείνω στους φίλους και τις φίλες μας να ξυπνάνε μ’ ένα αγαπημένο τους τραγούδι. Με κινητοποιημένο το συναίσθημα, η οπτική αλλάζει.

Σε ποια εποχή συναντάμε τον αληθινό Γιάννη, όπου συμμετέχουν σε αυτό που ζει όλα τα μέρη του σώματος (σώμα, μυαλό, ψυχή); 
Τοποθετούμαστε αναμφίβολα στην παρούσα εποχή. Στην ηλικία που μπαίνω μόλις στα 46, θεωρώ ότι με τη συμβολή μου εξυπηρετώ την τέχνη του βιβλίου όχι σα συγγραφέας –μόνο- αλλά έχοντας επιφορτισθεί την ευθύνη εκδόσεων και επικοινωνίας σ’ έναν φέρελπι εκδοτικό οίκο, τον Άνεμο. Ποτέ δεν ήμουν σταθερά τόσο κουρασμένος. Ποτέ επίσης δεν υπήρξε εποχή, που να ζω ενεργώντας για όλα με σώμα, μυαλό και νου, υπέρ των εκδόσεων βιβλίων, άλλοτε φίλων σημαντικών δημιουργών κι άλλοτε νέων δημιουργών. Δε μπορώ να φανταστώ την πατρίδα μου, χωρίς ποιοτικούς οίκους και καλό βιβλίο σε πεζογραφία και ποίηση. Σ’ αυτόν τον αγώνα, είμαι αθλητής.

Ποια είναι η ραχοκοκαλιά της ζωής;
Η λογική και το συναίσθημα, εναλλάξ. Από τη λογική μπορείς ν’ αντλήσεις την καλή και χρήσιμη πλευρά της, όχι αυτή που σε κουμπώνει. Πρέπει το συναίσθημα να λειτουργεί νιώθοντας ελεύθερο, γιατί εξαιτίας του, ένας άνθρωπος μπορεί να πεθάνει ή να σταθεί ευτυχής, το τονίζω ακραία και φανταστείτε πιθανούς συνδυασμούς…

Ενότητα 2η: H τέχνη της γραφής
Από τα είδη του λόγου, ποιο σας συγκινεί/συναρπάζει περισσότερο;
Σαν φυσικό πρόσωπο με τράβαγε η ελληνική επιλεγμένη πεζογραφία. Έχοντας ωστόσο την ευθύνη των εκδόσεων και των επιλογών του Ανέμου, γνώρισα καλύτερα κι εκτίμησα τις γραφές ποιητών είτε παλιών φίλων μου, είτε νέων δημιουργών. Κι έσκυψα με αγάπη πάνω της, προτείνοντας νέες δυναμικές φωνές. Αλλά η αγαπημένη μου κατηγορία είναι η ελληνική αυθεντική πεζογραφία. Είναι η πεζογραφία που μπορεί να με κατευθύνει σ’ ένα βαθύ ψυχογραφία. Άλλοτε πάλι να ταξιδεύω μέσα από την γραφή σημαντικών Ελλήνων κι Ελληνίδων συγγραφέων, έχουμε πολλούς καλλούς συγγραφείς στην Ελλάδα, που υπογράφουν δημόσια, την πεζογραφία που θ’ αντέξει στο χρόνο και θα διαβαστεί από πολλούς ίσως και διαφορετικούς ανθρώπους. Και θ’ αρέσει σε όλους.

Υπάρχει λογοτεχνικός ήρωας του οποίου το γραφτό της μοίρας θα αλλάζατε;
Ναι υπάρχει ένα κι είναι το τρίτο μου μυθιστόρημα με τίτλο «Κρατάς μυστικό;» που απέσπασε τόσο τιμητικές κριτικές, που με άφησαν άφωνο. Εκεί το κορίτσι –δεν έχει σημασία να προδώσω το τέλος, το ‘χει κάνει και μια κορυφαία κριτική για το βιβλίο πριν από μένα- το κορίτσι λοιπόν του βιβλίου κλέβει από τα 12 από φόβο μη βρεθούν αυτή και η μάνα Αλεξάνδρα σε διαφορετικά ιδρύματα. Το βιβλίο ρέει σαν καλοτραβηγμένη ταινία όπως έχουν πει αναρίθμητοι φίλοι τρέχει γρήγορα, ανεβάζει την αδρεναλίνη. Την αφήνω να ερωτευθεί, να προλάβει να ‘ναι πάντα ο εαυτός της και λίγα κεφάλαια του βιβλίου βαίνουν καλώς, την αφήνω διαμελισμένη στην άκρη του δρόμου χτυπημένη στην απροσεξία της, γιατί έτσι συμβαίνει μερικές φορές και στη ζωή, δε μπορούμε να βλέπουμε μόνο ροζ σύννεφα οι συγγραφείς, εθιζόμαστε στο να κοιτάμε τη ζωή κατάματα και να την τυπώνουμε μετά  σε βιβλία. Σ’ αυτό το γλυκό κορίτσι, που ‘χει τόση ομορφιά στη ζωή της, αλλά κι όλο το βιβλίο ακροβατεί ανάμεσα στο συναίσθημα και την όμορφη, γιατί να μη δώσω ένα καλό τέλος; Ίσως θα ‘πρεπε να το ‘χω γράψει με δύο εκδοχές επιλόγου…

Η γραφή απαιτεί πειθαρχία ή λειτουργεί αυτόματα;
Ταυτόχρονα ισχύουν και τα δύο. Με τα χρόνια, ανέπτυξα τη συνήθεια όταν ξεκινώ κάτι, να μη σταματάει. Ο πρωινός μου χρόνος είναι κουμπωμένος: πρώτα εκδοτικές προτεραιότητες κι έπειτα κλείνομαι στο γραφείο μου που ‘ναι ανατολικό και μπαίνει η λιακάδα απ’ έξω, βάζω αγαπημένες ορχηστρικές μουσικές, κι αφήνομαι για ώρα ν’ ακούω, σκεπτόμενος μόνο τα πρόσωπα, όταν γείρω μπροστά, το παιχνίδι ξεκινάει ως τις προχωρημένες απογευματινές ώρες.           

Επιλέγετε ένα καλοξυσμένο μολύβι ή μια καινούργια γραμματοσειρά ενός πολυμέσου, για να ζυμώσετε το χρόνο, τον τόπο, τους ήρωες ως πρώτη επαφή με τη σελίδα;
Θα χαιρόμουν να ‘γραφα μ’ ένα παχύ μολύβι, το ‘κανα στα νεανικά μου χρόνια, περιφρονώντας μια υπάρχουσα γραφομηχανή, επειδή το ‘κανα βράδυ… Αλλά εξαιτίας μιας γενετικής πάθησης βλέπω πολύ θαμπά, αδυνατώ να διαχειριστώ μολύβι και χαρτί. Αλλά ουδέν κακόν. Η χρήση του υπολογιστή σε διευκολύνει στην έρευνα, ακόμα και την πιο απλοϊκή απορία του συγγραφέα, όπως το πότε ακριβώς ανθίζει ένα γιασεμί. Από την άλλη τα πλήκτρα, είναι σημείο αναπόσπαστο για το συγγραφέα. Μπορείς να επέμβεις με αλλαγές που ανατρέπουν συχνά την υπόθεση. Δεν έχει λόγο ένα τετράδιο με κολλημένες σελίδες και μουντζούρες. Το ηλεκτρονικό αρχείο επιμελείται εύκολα από τρίτο άνθρωπο, σελιδοποιείται. Είναι έξαλλου αναγκαίο το γεγονός να τσιμπάω τα κείμενά μου με λέξεις που «αλατίζουν» την ιστορία. Στα πλεονεκτήματα των πλήκτρων, προσθέστε και την παροχή επιλεγμένης μουσικής, που σου δίνει τη φυσική ντοπαμίνη, να γράφεις ασταμάτητα κι ωστόσο με κέφι, πολλές ώρες κάθε μέρα…

Ας π(ι)ούμε μαζί έναν αγαπημένο σας στίχο/φράση/απόσπασμα από την εγχώρια ή παγκόσμια λογοτεχνία.
Σε τραγούδι θα σας πάω, και μάλιστα σε κάνει ανάλαφρο από ένα κορίτσι που μου ‘χει σταθεί και την αγαπώ προσωπικά, τη Νατάσσα Μποφίλιου. Κι από το τραγούδι της «Το καλοκαίρι», σε μουσική του Θέμη Καραμουρατίδη, εγώ επιλέγω το στίχο του Οδυσσέα Ιωάννου, που σε απλά ελληνικά λέει, πως «Αν η ζωή μου είναι μια μέρα / είναι ακόμα μεσημέρι / Δεν θέλω πόρτα για χειμώνα / Θέλω να βγω στο καλοκαίρι» Καμιά φορά, τέτοια συνήθη τραγούδια, μπορούν να εκφράζουν βαθύτερες έννοιες, που συχνά κατά την κρίση μου, παραβλέπουμε.

Ενότητα 3η: Μια φράση ασυμπλήρωτη
 (Ένα μικρό λογοπαίγνιο με αφορμή τον τίτλο βιβλίου «Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις» του  Δρ. Φελίτσε Λεονάρντο Μπουσκάλια.)
Να ζεις, να αγαπάς, να μαθαίνεις και να ελπίζεις πως… πρέπει σταθερά να αποκτάς και να κατακτάς στόχους, βασιζόμενος στην αρχή, πως τα πράγματα γύρω μας έχουν διάφορες οπτικές και μεις πότε τις βλέπουμε σωστά και πότε στρεβλά, κι η επίγνωση του γεγονότος αυτού, σε βοηθάει να ορίζεις εσύ το μέλλον σου: με ελπίδα και δημιουργικό κέφι, κοιτάζοντας πάντα ψηλά…

Υ.Γ. Οι ταινίες κρύβουν μέσα στη συντομία τους μεγαλειώδεις πανανθρώπινες αξίες. Υπάρχει κάποια την οποία, από πλευράς σεναρίου, μας παροτρύνετε να δούμε;
Θα προτιμούσα αναμφίβολα, την ταινία πάνω στη ζωή της Φρίντα Κάλο, της Μεξικάνας ζωγράφου, μιας γυναίκας που έζησε με απόλυτο πάθος και αναπόφευκτο προσωπικό τόνο,  η ίδια η ζωή της σε μορφή σεναρίου με συγκίνησε και την αγάπησα πιο πολύ κι από τα έργα της σε μια ταινία, διανθισμένη από μουσική και τη μαγική φωνή της Chavela Vargas. Είναι πολλές οι αγαπημένες ταινίες, αγαπώ το σινεμά, αλλά αυτή μου ήρθε πρώτη στο νου.